Gan nhiễm mỡ: Triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Định nghĩa gan nhiễm mỡ

Tìm hiểu bệnh gan nhiễm mỡ 

Viêm gan nhiễm mỡ là tình trạng gan có chất béo tích tụ và bị viêm. Có nhiều lý do gây ra bệnh, nhưng trong trường hợp bệnh không gây ra do uống rượu thì bệnh có tên là NASH (bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu). Bệnh thường phổ biến hơn ở những người thừa cân, nhưng nguyên nhân cụ thể thì chưa được xác định. NASH không lây truyền từ người sang người hoặc di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Gan nhiễm mỡ căn bản là không có hại, nhưng việc kéo dài các triệu chứng viêm của gan  có thể dẫn đến xơ gan và làm giảm chức năng của gan. Gan nhiễm mỡ có 3 cấp độ: cấp độ 1, cấp độ 2 và cấp độ 3.

• Gan nhiễm mỡ độ 1: gan nhiễm mỡ độ 1 là tình trạng mỡ chiếm 5-10% tổng trọng lượng của gan. Gan nhiễm mỡ độ 1 là gia đoạn đầu của bệnh, vì vậy thường nhẹ và không gây nguy hiểm tới sức khỏe. Để điều trị gan nhiễm mỡ độ 1 bạn cần thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường vận động và kết hợp với điều trị của bác sĩ.
• Gan nhiễm mỡ độ 2: gan nhiễm mỡ độ 2 là giai đoạn thứ 2 của bệnh với lượng mỡ chiếm 10-25% trọng lượng của gan. Lúc này các mỡ đã lan rộng ra như mô gan, cơ hoành và giảm các đường bờ của các tĩnh mạch trong gan. Đối với gan bị nhiễm mỡ độ 2, các triệu chứng vẫn chưa xuất hiện rõ, vì vậy người bệnh thường không biết họ bị mắc bệnh. Gan nhiễm mỡ độ 2 vẫn chưa gây nguy hiểm đến sức khỏe, nhưng nếu không được điều trị sớm có thể tiến triển thành gan nhiễm mỡ độ 3. Hiện nay, vẫn chưa có thuốc điều trị hoàn toàn gan nhiễm mỡ độ 2.
• Gan nhiễm mỡ độ 3: gan nhiễm mỡ độ 3 là giai đoạn cuối cùng và nguy hiểm nhất trong bệnh. Khi đã tiến triển đến giai đoạn này, bệnh rất khó điều trị và phục hồi, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Gan nhiễm mỡ độ 3 có thể dẫn đến các biến chứng về gan như xơ gan, ung thư gan. Các biến chứng này thường không thể chữa trị được.

Đối tượng có thể mắc gan nhiễm m

Gan nhiễm mỡ là một bệnh phổ biến và có thể xảy ra ở bất kỳ ai. Riêng NASH (bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu) thường gặp nhất ở trẻ vị thành niên và là nguyên nhân cao thứ ba gây ra bệnh gan ở người lớn.

Triệu chứng và dấu hiệu gan nhiễm mỡ

Dấu hiệu và triệu chứng gan nhiễm mỡ 

Hầu hết các bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ hay NASH không biết họ mắc bệnh bởi vì bệnh thường không có triệu chứng. Một số triệu chứng gan nhiễm mỡ có thể xảy ra như cảm thấy mệt mỏi, bị đau và khó chịu ở vùng bụng hoặc bị giảm cân.

Có thể có các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Bạn nên liên hệ với bác sĩ nếu bạn thấy xuất hiện các dấu hiệu và triệu chứng như mệt mỏi, đau hay khó chịu ở vùng bụng kéo dài dai dẳng. Trong trường hợp bạn bị sụt cân đột ngột cũng có thể là dấu hiệu bạn đang có các vấn đề về gan, hãy gặp bác sĩ ngay.

Nguyên nhân gan nhiễm mỡ

Nguyên nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ 

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH) xảy ra khi các chất béo tích tụ trong các mô gan. Do sự đa dạng và phổ biến của bệnh mà hiện nay nguyên nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ và NASH vẫn chưa thể xác định rõ ràng. Tuy nhiên, thông thường NASH xảy ra ở một số người như: người thừa cân, uống rượu bia nhiều, người mắc bệnh tiểu đường hay những người có nồng độ cholesterol trong máu cao.

Nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ

Một loạt các bệnh và yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, bao gồm:

• Béo phì;

• Suy giáp;

• Suy tuyến yên;

• Phẫu thuật dạ dày;

• Ngừng thở khi ngủ;

• Hội chứng chuyển hóa;

• Nồng độ cholesterol cao;

• Bệnh đái tháo đường tuýp 2;

• Lượng triglycerides trong máu cao;

• Hội chứng buồng trứng đa nang.

Điều trị gan nhiễm mỡ

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Phương pháp điều trị gan nhiễm mỡ

Giảm cân và tránh uống rượu là những cách tốt nhất để điều trị gan nhiễm mỡ.

Nếu bạn mắc bệnh NASH và béo phì hay tiểu đường hoặc có nồng độ cholesterol cao, bạn nên giảm cân và kiểm soát lượng đường trong máu cũng như độ lipid bằng cách ăn chế độ ăn uống thích hợp và tập thể dục.

Bác sĩ có thể kê các loại thuốc trị gan nhiễm mỡ.

Bác sĩ có thể khuyên bạn nên chủng ngừa viêm gan A và viêm gan B để giúp bảo vệ bạn khỏi virus có thể gây tổn thương gan.

Kỹ thuật y tế dùng để chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ

Hầu hết bệnh nhân thường không có triệu chứng gì và bệnh thường được phát hiện một cách tình cờ do khám thấy chức năng gan không bình thường hay gan bị viêm trong các lần kiểm tra sức khỏe. Trong trường hợp này, các bác sĩ sẽ khám thực thể và dùng các xét nghiệm khác để loại trừ những nguyên nhân phổ biến của viêm gan (chẳng hạn như viêm gan siêu vi, rượu, hoặc ứ sắt trong gan). Các xét nghiệm bao gồm xét nghiệm máu, xét nghiệm chức năng gan, xét nghiệm men gan và sinh thiết gan. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chụp X-quang, siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) để đưa ra những chẩn đoán chính xác.

Phong cách sống và thói quen sinh hoạt khi mắc gan nhiễm mỡ

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh gan nhiễm mỡ?

Bạn có thể kiểm soát tình trạng bệnh của mình nếu bạn lưu ý vài điều sau:

• Tái khám đúng lịch hẹn để được theo dõi diễn tiến các triệu chứng cũng như tình trạng sức khỏe của bạn.

• Nghe theo hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý uống thuốc không được chỉ định hoặc tự ý bỏ thuốc trong toa được kê cho bạn.

• Tập thể dục thường xuyên hơn.

• Kiểm soát bệnh tiểu đường.

• Hỏi bác sĩ về các loại thuốc có thể làm tổn thương gan, chẳng hạn như acetaminophen và một số được sử dụng cho bệnh tiểu đường và cholesterol cao.

• Giảm cân nếu bạn bị béo phì.

Gan nhiễm mỡ nên ăn gì?

Gan nhiễm mỡ là một căn bệnh rất khó chịu và thường do chế độ ăn uống gây ra. Vì vậy, để mau phục hồi sức khỏe và điều trị bệnh tốt hơn, bạn cần chú ý đến chế độ ăn uống của mình.

Gan nhiễm mỡ không nên ăn gì?

• Mỡ động vật. Gan nhiễm mỡ cần hạn chế mỡ động vật, để tránh làm gánh nặng cho gan. Thay vì dùng mỡ động vật, bạn có thể dùng dầu thực vật, dầu đậu nành, dầu olive,…
• Cholesterol. Cholesterol cao có thể dẫn đến rất nhiều bệnh, trong đó có gan nhiễm mỡ. Những thực phẩm có nhiều cholesterol như nội tạng động vật, da động vật, lòng đỏ trứng, v.v.
• Thịt. Thịt, đặc biệt là thịt đỏ có chứa nhiều protein sẽ được chuyển hóa ở gan, vì vậy gan phải làm việc nhiều hơn. Thay vì ăn thịt, bạn hãy ăn nhiều cá sẽ tốt cho sức khỏe hơn.
• Gia vị cay nóng. Một số loại gia vị ảnh hưởng xấu đến gan như tiêu, ớt, tỏi, gừng, củ riềng, v.v. Vì vậy bạn nên hạn chế ăn những loại gia vị này khi bị bệnh.
• Rượu, bia và chất kích thích. Nếu bị gan nhiễm mỡ và vẫn uống rượu bia, bạn sẽ có nguy cơ cao bị xơ gan và ung thư gan.

Gan nhiễm mỡ nên ăn gì?

• Rau củ quả. Một số loại rau củ quả rất tốt cho tình trạng gan nhiễm mỡ vì có tác dụng làm giảm cholesterol. Chẳng hạn như ngô, nấm hương, rau cần, cải xanh, cải cúc, v.v.
• Dầu thực vật. Các loại dầu thực vật có chứa các axit béo không no, có tác dụng làm giảm cholesterol.
• Cá. Cá tươi có khả năng hạn chế cholesterol cũng như củng cố chức năng gan.
• Hoa atiso. Hoa atiso có chứa rất nhiều dinh dưỡng và tốt cho gan.

Với mức độ phổ biến của bệnh gan nhiễm mỡ, ngày nay vấn đề chẩn đoán và điều trị bệnh được đặt ra khá nghiêm túc. Việc điều trị bệnh còn nhiều hạn chế và các thuốc điều trị chủ yếu giúp giảm tổn thương tế bào gan nhưng chưa thể ngăn chặn hoàn toàn quá trình gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, nếu bạn hạn chế các yếu tố nguy cơ gây bệnh như ngưng uống rượu, giảm cân, duy trì đường huyết ổn định nếu mắc đái tháo đường và có chế độ ăn ít chất béo, nhiều rau xanh thì có thể cải thiện bệnh khá tốt.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.

Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y  khoa.