Nấm da (hắc lào)

Định nghĩa

Nấm da (hắc lào) là bệnh gì?

Hắc lào là tình trạng được gây ra bởi các loại nấm khác nhau. Những loại nấm khác nhau ảnh hưởng đến những vùng khác nhau của cơ thể. Các chứng bệnh nhiễm trùng nấm này được đặt tên theo các bộ phận mà bệnh nấm xuất hiện, chẳng hạn như nấm da toàn thân (tinea corporis), nấm da đầu (tinea capitis), nấm da chân (lác đồng tiền-tinea pedis,), nấm da đùi (tinea crusis), và nấm móng tay (tinea unguium).

Những ai thường mắc phải nấm da (hắc lào)?

Những đối tượng thường mắc phải bệnh hắc lào:

• Những người thường hay sinh hoạt ở những nơi nóng và ẩm ướt như hồ bơi và phòng thay đồ công cộng
• Những người thường dùng chung vật dụng cá nhân của những người khác như khăn tắm, quần áo hoặc các vật dụng thể thao.
• Những người thường hay tiếp xúc với động vật hoặc vật nuôi bị nhiễm nấm da.

Triệu chứng và dấu hiệu

Những dấu hiệu và triệu chứng của nấm da (hắc lào) là gì?

Triệu chứng thường gặp là ngứa. Đôi khi có xuất hiện tình trạng tróc vảy hoặc bong tróc ở da.

Trên cơ thể, bệnh hắc lào bắt đầu dưới dạng các mảng nổi nhẹ, có hình vòng hoặc bầu dục, có màu đỏ hoặc nâu, xuất hiện ở da và gây ngứa. Vùng da này có thể xuất hiện thành từng mảng, bề mặt còn có các vảy có cạnh sắc cứng hoặc các mụn nước nhỏ phồng rộp.

Trong thời gian xuất hiện mẩn đỏ và vảy da, bệnh có thể lây truyền cho những người khác. Việc cào hoặc gãi ngứa có thể gây ra tình trạng sưng, chảy nước và tạo điều kiện cho nhiễm trùng.

Bệnh hắc lào thường phát triển ở chân hoặc ở thân mình. Có nhiều loại nấm da bao gồm:

• Bệnh nấm da đùi: là bệnh nấm da thường xuất hiện ở mặt trong của đùi. Bệnh nấm da đùi thường gây ra tình trạng đau nhức và ngứa nặng, thường kèm theo chứng phát ban đỏ, các mảng nấm có hình vòng có khả năng lan ra vùng nếp gấp của cơ thể. Vùng da phát ban thường có xuất hiện tình trạng sưng u và màu da khác với màu da của những vùng xung quanh.
• Bệnh nấm da chân: là một loại bệnh nấm da thường xuất hiện ở vùng kẽ ngón và mặt mu bàn chân. Bệnh nấm da chân thường gây ra tình trạng ngứa, phát ban, tróc vảy, da chết, nóng rát, phồng da nhẹ, và có mùi mốc hoặc khó chịu. Lớp da khô có thể bị tróc hoặc nứt nẻ. Tình trạng ngứa thường nặng nhất ở vùng kẽ ngón chân.
• Bệnh nấm da đầu: có các triệu chứng ban đầu là nổi mẫn đỏ và sưng tấy ở da đầu, sau đó là rụng tóc. Phần tóc bị nhiễm bệnh thường trở nên yếu và dễ rụng. Có thể xuất hiện các mụn mủ kết thành dạng tổ ong, hoặc các vùng da bị tổn thương bị phồng rộp, có chứa mủ, kích thước nhỏ. Một số người có thể bị sưng hoặc hoại tử da, kèm theo tình trạng chảy nước. Bệnh nấm da nặng có thể gây sốt và gây ra viêm hạch bạch huyết.
• Bệnh nấm da đa sắc: thường không có dấu hiệu, nhưng một số người cảm thấy ngứa nhẹ và đổ mồ hôi nhiều hơn. Vùng nhiễm nấm có thể có nhiều màu sắc khác nhau và kèm theo những vết đốm nhỏ, màu trắng hồng hoặc màu nâu sậm có vảy và có bờ viền rõ. Bệnh thường xảy ra ở vùng cánh tay trên, ngực, lưng, cổ và đôi khi ở mặt. Da màu sáng có thể cho thấy các vết đốm có màu nhạt hoặc nâu hồng, nhưng da màu sậm có thể cho thấy các vết đốm màu sáng hoặc đậm. Vùng da bị nhiễm bệnh thường không sạm nắng một cách bình thường.

Có thể có các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Nên gọi bác sĩ nếu bạn có những mảng da gây ngứa, đỏ, hoặc có vảy kèm theo các khối sưng u giống như phồng giộp, và các tình trạng này không cải thiện tốt hơn sau 2 tuần điều trị bằng các loại thuốc trị nấm không kê toa.

Trong trường hợp mảng nấm da bị nhiễm trùng, bạn cũng cần liên lạc với bác sĩ. Các dấu hiệu bội nhiễm vi khuẩn bao gồm:

• Tăng đau nhức, sưng, mẫn đỏ, hoại tử da, hoặc nóng rát
• Các vết đỏ lan rộng từ khu vực nhiễm bệnh
• Tình trạng chảy mủ
• Tình trạng sốt 38°C hoặc cao hơn mà không rõ nguyên nhân
• Phát ban vẫn còn lan rộng sau khi điều trị.

Nguyên nhân

Nguyên nhân gây ra nấm da là gì?

Nguyên nhân gây ra các chứng bệnh nấm da không phải là nhiễm giun sán, mà là do một số loại nấm nhỏ chỉ nhìn được dưới kính hiển vi có tên gọi chung là dermatophytes. Các loại nấm phổ biến là malassezia furfur, trichophyton, microsporum và epidermophyton. Nấm gây ra chứng bệnh nấm da thường rất nhỏ, chỉ có thể nhìn thấy được dưới kính hiển vi và có khả năng phát triển trong môi trường nóng ấm và ẩm ướt. Những người có da dầu hoặc có thay đổi về hormone trong cơ thể làm cho hệ miễn dịch yếu đi cũng dễ bị nấm da hơn bình thường.

Tiếp xúc với người bị bệnh nấm da cũng có thể gây ra bệnh. Bệnh lây truyền qua việc:

• Dùng chung đồ dùng với người bệnh khác.
• Tiếp xúc với vùng bị nhiễm nấm ở người bệnh khác.

Nguy cơ mắc bệnh

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc nấm da (hắc lào)?

Có rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bệnh hắc lào, bao gồm:

• Trẻ em nhỏ hơn 15 tuổi
• Sinh sống trong điều kiện môi trường ẩm ướt hoặc đông người
• Việc tiếp xúc gần với người hoặc động vật bị nhiễm bệnh
• Dùng chung quần áo, giường hoặc khăn với người bị nhiễm bệnh nấm da
• Tham gia vào các môn thể thao có tính tiếp xúc trực tiếp da với da
• Mặc quần áo chật hoặc bó sát
• Hệ thống miễn dịch bị suy yếu

Những người có khả năng dễ bị nhiễm bệnh nhiễm trùng nấm hoặc trước đó đã từng mắc phải bệnh nhiễm trùng nấm.

Điều trị

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những phương pháp nào dùng để điều trị nấm da (hắc lào)?

Đối với các trường hợp nhẹ, có thể sử dụng các loại thuốc không kê toa (kem, thuốc mỡ bôi da, hoặc bột trị nấm). Tuy nhiên, người bệnh nên dùng các loại kem trị nấm kê toa được chỉ định bởi bác sĩ. Nên tiếp tục điều trị hắc lào bằng các loại thuốc này trong vòng 7 ngày sau khi vùng da bị nhiễm bệnh đã được chữa khỏi.

Bác sĩ cũng có thể chỉ định kê đơn kem trị nấm để thoa lên vùng da bị nhiễm bệnh hoặc các loại thuốc uống trị nấm cho các trường hợp nghiêm trọng hơn. Bác sĩ cũng có thể chỉ định các loại thuốc trị hắc lào (như griseofulvin hay terbinafine) cho các trường hợp nhiễm bệnh nghiêm trọng hoặc kéo dài. Khi được chỉ định dùng các loại thuốc này, bệnh nhân cần phải dùng thuốc đầy đủ trong suốt quá trình điều trị như bác sĩ đã chỉ định. Nếu không, chứng bệnh sẽ tái phát.

Trong một số trường hợp hiếm, những loại thuốc này gây biến đổi chức năng gan và bác sĩ sẽ yêu cầu bạn phải xét nghiệm để đảm bảo rằng gan đang hoạt động bình thường. Khi đó, bác sĩ sẽ theo dõi liều lượng thuốc trong suốt quá trình điều trị.

Tùy vào vị trí mà nấm da xuất hiện mà thời gian điểu trị có thể thay đổi. Bệnh nấm toàn thân thường tiến triển tốt hơn trong vòng 4 tuần điều trị. Bệnh nấm da đùi thường cải thiện tốt hơn sau 2 đến 8 tuần điều trị và bệnh nấm da chân có thể  mất nhiều thời gian điều trị hơn để cải thiện tốt hơn. Bệnh nấm da đa sắc có thời gian chữa trị kéo dài từ 1 đến 2 tuần, nhưng có thể kéo dài đến 1 tháng.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán nấm da (hắc lào)?

Bác sĩ sẽ chẩn đoán bằng cách kiểm tra da. Bác sĩ có thể sẽ lấy mẫu da nhỏ bị nhiễm nấm để xét nghiệm nếu việc chẩn đoán không cho kết quả rõ ràng. Những mẫu này sẽ được phân tích dưới kính hiển vi. Kết quả phân tích thường có sau vài ngày

Phong cách sống và thói quen sinh hoạt

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của nấm da (hắc lào)?

Hắc lào tương đối dễ chữa trị cũng như phòng ngừa. Những thói quen sinh hoạt và phong cách sống dưới đây sẽ giúp bạn hạn chế bệnh:

• Thoa thuốc theo đúng như chỉ định.
• Cần giữ vệ sinh sạch sẽ. Tắm gội hằng ngày.
• Giữ cho vùng da bị nhiễm nấm được sạch sẽ và khô ráo.
• Không gãi hoặc cọ xát ở những vùng bị nhiễm bệnh.
• Không dùng chung các vật dụng cá nhân của người khác.
• Tránh việc sử dụng nhà tắm ở những nơi công cộng.
• Mặc đồ lót thoải mái (để ngăn ngừa bệnh nấm da đùi).
• Mang vớ cotton và giày đế mềm có các lỗ nhỏ thông hơi tốt để giữ chân khô ráo (để ngăn ngừa bệnh nấm da chân).
• Mặc quần áo sạch sẽ và khô ráo. Tránh mặc vải nylon. Nên mặc đồ cotton hoặc quần áo có các chất liệu thấm hút mồ hôi nhanh.

Chẩn đoán và điều trị nấm da không khó nhưng cần sự kiên nhẫn tuân thủ đúng thời gian dùng thuốc vì bệnh dễ tái phát khi những phần tử nấm không đủ thời gian diệt trừ. Bạn nên hạn chế dùng chung vật dụng và quần áo cá nhân với người khác để tránh lây nhiễm bệnh. Ngoài ra khi mắc bệnh, bôi thuốc đều đặn sẽ giúp giảm triệu chứng ngứa, tránh gãi làm trầy xước da tạo điều kiện cho bội nhiễm thêm vi khuẩn. Nếu bệnh được điều trị đúng cách, bạn hãy yên tâm sẽ không để lại di chứng sẹo và chắc chắn không ảnh hưởng đến thẩm mỹ về sau.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.

webkhoedep.vn không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.