Nấm miệng (nấm lưỡi, tưa lưỡi)

Tìm hiểu chung

Nấm miệng (nấm lưỡi, tưa lưỡi) là bệnh gì?

Nấm miệng hay còn gọi là nấm lưỡi hoặc tưa lưỡi, là tình trạng nhiễm khuẩn nấm ở miệng, không dễ lây và có thể trị khỏi bằng thuốc kháng nấm. Đây là tình trạng nhiễm nấm Candida albicans phát triển vượt mức kiểm soát ở niêm mạc miệng. Candida vốn là một sinh vật thường trú trong miệng nhưng đôi khi chúng phát triển quá mức và gây ra các triệu chứng.

Triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng nấm miệng (nấm lưỡi, tưa lưỡi) là gì?

Những triệu chứng thường thấy của nấm miệng là:

• Tổn thương màu trắng kem trên lưỡi, niêm mạc má, đôi khi trên vòm miệng, nướu răng và amidan;
• Tổn thương nổi lên trong miệng có hình dáng giống miếng pho mát;
• Đỏ hoặc đau nhức trong miệng, gây khó khăn khi ăn hoặc nuốt;
• Chảy máu nhẹ nếu nơi nhiễm bị cọ xát hoặc cào;
• Khóe miệng nứt và đỏ (đặc biệt là ở những người đeo răng giả);
• Cảm giác như có bông trong miệng;
• Mất vị giác.

Trong trường hợp nặng, các tổn thương có thể lan xuống thực quản – một ống cơ dài nối giữa họng và dạ dày (nấm thực quản). Nếu điều này xảy ra, bạn có thể gặp khó khăn trong việc nuốt hoặc cảm thấy thức ăn như đang bị mắc kẹt trong cổ họng.

Ban đầu, bạn có thể không nhận thấy triệu chứng của nấm miệng. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, các dấu hiệu và triệu chứng có thể phát triển từ từ hay đột ngột, kéo dài trong nhiều ngày, nhiều tuần hoặc nhiều tháng.

Ngoài những tổn thương miệng màu trắng đặc biệt, trẻ sơ sinh có thể gặp khó khăn khi ăn, dễ kích động và cáu kỉnh. Bé có thể truyền bệnh cho mẹ trong quá trình cho bú. Sau đó, nhiễm trùng có thể lây nhiễm qua lại giữa ngực của mẹ và miệng của bé. Phụ nữ có ngực bị nhiễm nấm candida có thể gặp các dấu hiệu và triệu chứng:

• Núm vú có màu đỏ bất thường, nứt hoặc ngứa;
• Bong da hoặc bong tróc trên phần sẫm màu hơn, diện tích hình tròn xung quanh núm vú (núm vú);
• Đau bất thường trong quá trình cho con bú hoặc đau núm vú giữa các lần bé bú;
• Đau như dao đâm sâu bên trong vú.

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ của bạn. Cơ thể của mỗi người là khác nhau. Thảo luận với bác sĩ luôn là cách tốt nhất để biết được đâu là điều tốt nhất cho tình trạng của bạn.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân nào gây ra nấm miệng (tưa lưỡi, nấm lưỡi)?

Thông thường, hệ thống miễn dịch của bạn hoạt động để đẩy lùi các sinh vật xâm lấn có hại như virus, vi khuẩn và nấm, đồng thời duy trì sự cân bằng giữa các vi khuẩn “tốt” và “xấu” sống trong cơ thể. Tuy nhiên, đôi khi các cơ chế bảo vệ không hiệu quả, làm tăng số lượng nấm candida và làm lây nhiễm nấm miệng.

Bệnh nấm miệng và nhiễm nấm Candida khác có thể xảy ra khi hệ thống miễn dịch bị suy yếu do bệnh hoặc do thuốc như prednisone hoặc khi thuốc kháng sinh làm xáo trộn sự cân bằng tự nhiên của vi sinh vật trong cơ thể.

Những bệnh và tình trạng sau có thể làm cho bạn dễ bị nhiễm trùng nấm miệng:

• HIV/AIDS. Virus gây suy giảm miễn dịch (HIV) – virus gây ra bệnh AIDS, gây thiệt hại hoặc phá hủy các tế bào của hệ thống miễn dịch, làm cho bạn dễ bị mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội mà bình thường cơ thể sẽ chống lại. Sự tái phát của nấm miệng, cùng với các triệu chứng khác, có thể là dấu hiệu ban đầu của sự thiếu hụt miễn dịch, chẳng hạn như nhiễm HIV;
• Ung thư. Nếu bạn bị ung thư thì hệ thống miễn dịch có thể bị suy yếu do bệnh tật và phương pháp điều trị như hóa trị và xạ trị. Cả bệnh và phương pháp điều trị đều có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng candida như nấm miệng;
• Đái tháo đường. Nếu bạn bị tiểu đường mà không điều trị hoặc có bệnh không được kiểm soát tốt, nước bọt của bạn có thể chứa một lượng lớn đường, từ đó hỗ trợ sự phát triển của nấm Candida;
• Nhiễm trùng nấm men âm đạo. Bệnh nhiễm trùng nấm men âm đạo là do cùng một loại nấm gây nên bệnh nấm miệng. Mặc dù nhiễm nấm không nguy hiểm nhưng nếu bạn đang mang thai thì bạn có thể lây nhiễm các loại nấm cho bé trong khi sinh. Kết quả là, trẻ sơ sinh có thể mắc bệnh nấm miệng.

Các nguyên nhân khác bao gồm:

• Sử dụng kháng sinh, đặc biệt là trong một thời gian dài hoặc với liều cao;
• Hít thuốc corticosteroid để điều trị bệnh hen suyễn;
• Đeo răng giả, đặc biệt là nếu không phù hợp;
• Vệ sinh răng miệng kém;
• Miệng khô hoặc vì một căn bệnh hay một loại thuốc bạn đang dùng;
• Hút thuốc;
• Hóa trị hoặc xạ trị để điều trị ung thư.

Nguy cơ mắc bệnh

Những ai thường mắc phải bệnh nấm miệng (tưa lưỡi, nấm lưỡi)?

Nấm miệng là tình trạng rất phổ biến, thường ảnh hưởng đến nữ giới nhiều hơn nam giới nhưng có thể ảnh hưởng đến bệnh nhân ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh nấm miệng (tưa lưỡi, nấm lưỡi)?

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh nấm miệng, chẳng hạn như:

• Là trẻ em hoặc người già;
• Có hệ thống miễn dịch bị suy yếu;
• Đeo răng giả;
• Có các bệnh khác như bệnh tiểu đường;
• Dùng một số thuốc như thuốc kháng sinh hoặc sử dụng corticosteroid đường uống hoặc hít;
• Trải qua hóa trị hoặc xạ trị bệnh ung thư;
• Mắc phải các tình trạng gây khô miệng.

Điều trị hiệu quả

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh nấm miệng (tưa lưỡi, nấm lưỡi)?

Nha sĩ có thể chẩn đoán bệnh nấm miệng bằng cách kiểm tra miệng của bạn, từ đó sẽ trông thấy các tổn thương trắng đặc trưng trên miệng, lưỡi hoặc má. Chải nhẹ khu vực sưng đỏ mẫn cảm có thể gây chảy máu nhẹ. Bác sĩ có thể tiến hành xét nghiệm bằng kính hiển vi của tế bào từ một tổn thương để xác định bệnh.

Nếu nấm miệng đã lan đến thực quản thì bạn có thể phải làm các xét nghiệm khác để chẩn đoán, bao gồm:

• Ngoáy phía sau cổ họng bằng bông vô trùng và nghiên cứu các vi sinh vật dưới kính hiển vi;
• Thực hiện nội soi bằng một ống dài có gắn máy ảnh để kiểm tra niêm mạc thực quản, dạ dày và ruột non;
• Chụp X-quang thực quản.

Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh nấm miệng (tưa lưỡi, nấm lưỡi)?

Nấm miệng thường có thể được điều trị thành công bằng các loại thuốc kháng nấm. Các thuốc này thường ở dạng gel hoặc chất lỏng bôi trực tiếp vào bên trong miệng (thuốc bôi), đôi khi ở dạng viên nén hoặc viên nang. Thuốc bôi thường sẽ cần phải được sử dụng một vài lần trong ngày trong khoảng từ 7 đến 14 ngày. Viên nén hoặc viên nang thường được sử dụng một lần mỗi ngày. Các loại thuốc này thường không có tác dụng phụ, một số có thể gây buồn nôn, nôn, đầy hơi, đau bụng và tiêu chảy. Nha sĩ sẽ có một phương pháp điều trị cụ thể dựa vào tuổi và nguyên nhân gây ra nhiễm trùng.

Nếu kháng sinh hoặc corticoid được cho là nguyên nhân gây ra bệnh nấm miệng thì nha sĩ sẽ đổi loại thuốc hoặc giảm liều lượng.

Nhiễm nấm candida có thể là một triệu chứng của các vấn đề y tế khác, vì vậy nha sĩ có thể đề nghị bạn gặp bác sĩ y khoa để điều trị các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh nấm miệng (tưa lưỡi, nấm lưỡi)?

Bạn sẽ có thể kiểm soát bệnh này nếu áp dụng các biện pháp sau:

• Thực hiện thói quen vệ sinh răng miệng tốt. Bạn hãy đánh răng ít nhất hai lần một ngày và dùng chỉ nha khoa ít nhất một lần một ngày;
• Không lạm dụng các loại nước súc miệng hoặc thuốc xịt. Bạn hãy sử dụng nước súc miệng kháng khuẩn một lần hoặc hai lần một ngày để giúp giữ cho răng và nướu khỏe mạnh;
• Gặp nha sĩ thường xuyên. Đặc biệt là nếu bạn có bệnh tiểu đường hoặc đeo răng giả;
• Hạn chế lượng đường và các chất men có trong thức ăn. Thực phẩm như bánh mì, bia, rượu vang có thể làm tăng sự phát triển candida;
• Bỏ thuốc lá. Hãy gặp bác sĩ hoặc nha sĩ để được tư vấn phương pháp giúp bạn bỏ thuốc.

Nấm miệng là bệnh gây khó chịu cho người mắc phải. Bệnh có thể được điều trị khỏi hoàn toàn bằng các thuốc kháng nấm. Tuy nhiên, bạn nên sử dụng thuốc dưới sự chẩn đoán, kê toa và theo dõi của bác sĩ vì các thuốc kháng nấm có nguy cơ gây các tác dụng phụ không mong muốn khi uống quá liều hoặc kéo dài. Ngoài ra, bạn có thể phòng ngừa nấm miệng bằng cách nâng cao sức đề kháng của bản thân. Nếu bạn phải sử dụng thuốc corticoid đường hít để điều trị hen suyễn, nhớ hãy súc kỹ miệng sau khi dùng thuốc, hạn chế sử dụng thuốc giảm đau corticoid khi không có chỉ định của bác sĩ, kiểm soát tốt đường huyết. Hy vọng những thông tin chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn có thêm kiến thức để phòng tránh bệnh.

Nếu có bất cứ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ để hiểu rõ hơn các giải pháp tốt nhất dành cho bạn.

webkhoedep.vn không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.